1
کارشناس ارشد مطالعات منطقه ای آسیا مرکزی و قفقاز، دانشکده اکو، دانشگاه علامه طباطبایی تهران ایران
2
نویسنده مسئول،دانشیار سیاست‌گذاری انرژی، دانشگاه صنعتی شریف
چکیده
درنظام اقتدارگریز بینالملل هیچ قدرت برتری وجود ندارد که بتواند قانون و نظم را در سیاست بینالملل اجرا کند. از اینرو، دولت ها برای تأمین امنیت خود باید بر توانمندی های داخلی خود تکیه کنند. چین برای رشد پایدار اقتصاد خود نیاز به تأمین بی وقفه انرژی دارد. این کشور تلاش می کند تا مسیرهای واردات انرژی خود را از طریق خطوط لوله تنوع بخشد. همچنین پس از حمله روسیه به اوکراین در سال 2022، اروپا سعی کرده است تا مسیرهای واردات انرژی خود را از روسیه متنوع کند. منابع حوزهی خزر جایگزینی برای هر دو طرف است. سؤال اصلی مقاله این است که آیا روندهای همکاری در حوزه دریای خزر در بخش انرژی از نظر وابستگی متقابل به سمت چین است یا اروپا؟ در پاسخ، این فرضیه مطرح می شود که رشد پایدار مصرف انرژی چین و درگیری های کمتر در شرق دریای خزر باعث شده است تا همکاری های کشورهای حوزهی خزر در بخش انرژی با چین نسبت به اروپا بیشتر باشد. نتایج نشان می دهد که چین رشد تولید ناخالص داخلی و شاخص توسعه انسانی پایداری را پس از اصلاحات اقتصادی خود تجربه کرده است. همچنین، دیپلماسی انرژی چین در حوزهی خزر با سه مفهوم ابتکار کمربند و جاده، سازمان همکاری شانگهای، و همکاری متقابل با کشورهای حوزهی خزر تعریف می شود. به علاوه، درگیری های پیرامون حوزهی خزر در غرب ماهیتی ژئوپلیتیکی دارد اما در شرق ماهیتی داخلی دارد. بنابراین روندهای موجود در حوزهی خزر باعث شده است که گرایش کشورهای حوزه خزر به سمت چین باشد.
)