1
دانشیار دانشکده روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته دیپلماسی و سازمان‌های بین‌المللی
چکیده
پایه شکل‌گیری رژیم‌های چند جانبه کنترل صادرات محدود کردن دستیابی کشورهای خارج از بلوک غرب پس از جنگ جهانی دوم مخصوصا کشورهای حوزه شوروی به فناوری‌های نظامی و نوین بخصوص در حوزه موشکی و سلاح‌های انهدام انبوه بود اگرچه در همان دوران جنگ سرد و پس از آن حوزه در برگیری رژیم‌های کنترل فراتر از کشورهای بلوک شرق رفته و کشورهایی را به عنوان هدف خود تعیین نمودند و باید اعتراف نمود که در این زمینه موفق بوده و گام‌های مؤثری نیز برداشته شده که به طور مستقیم و غیرمستقیم بر امنیت ملی کشورهای خارج از رژیم‌ها و مخصوصا کشورهای هدف تأثیرگذار بوده است. در این بین، برخی از رژیم‌های چند جانبه کنترل صادرات از جمله رژیم کنترل فناوری موشکی و ترتیبات واسنار، دو رژیمی هستند که در پی وضع سازوکارهای اجرایی برای اطمینان از عدم دستیابی سایر کشورها به فناوری های موشکی مرتبط با انتقال و حمل سلاح‌های انهدام انبوه و فناوری‌های دو منظوره می‌باشند.
)