مؤلفههای مشترک صلح در نظریه سازه‌انگاری و ایده گفتگوی تمدن‌ها
نوع مقاله : مقاله پژوهشی
چکیده
برقراری و حفظ صلح همواره یکی از دغدغه‌های مهم بشر بوده است. تجربیات تلخ و خونین بشر در طول تاریخ، به‌ویژه وقوع دو جنگ جهانی روابط بین‌الملل را هر چه بیشتر در مسیر جلوگیری از ایجاد شرایط تنش‌زا و تقویت زمینه‌های حفظ صلح قرار داد. گفتگوی تمدن‌ها به عنوان یکی از رویکردهای مروج صلح و مخالف سرسخت خشونت موارد قابل توجهی از مؤلفه‌‌هایی را شامل می‌شود که به استقرار و استمرار صلح در سطح جهانی کمک می‌کند. سازه‌انگاری، نظریه‌ای که اخیراً در حوزه روابط بین‌الملل رواج یافته و مشی میانه آن سبب شده به عنوان خاتمه‌دهنده مناظره چهارم در روابط بین‌الملل شناخته شود، نیز دربرگیرنده اصولی است که مطالعه و کاربرد آن‌ها در موفقیت و کارآمدی مطالعات صلح نقش انکارناپذیری خواهد داشت. بر این اساس، مقاله حاضر با اتخاذ روش توصیفی‌ـ‌تبیینی درصدد است از طریق تطبیق مؤلفههای صلح در این دو رویکرد، ضمن آشکار ساختن میزان هماهنگی میان سازه‌انگاری و گفتگوی تمدن‌ها در حوزه صلح، به هر چه کاربردی‌تر نمودن مطالعات صلح در عرصه بین‌المللی یاری رسانده و در راه استقرار صلحی پایدار و جهانی قدم بردارد. یافته‌های مقاله حاکی از آن است که هر دو رویکرد مجموعه‌ای از مؤلفه‌‌ها را ایجادکننده صلح و تقویت‌کننده آن می‌دانند که تعبیر وضع موجود بین‌المللی به عنوان وضعی تاریخی و قابل تغییر، نفی دولت‌محوری در روابط بین‌الملل، باور به تاثیر متقابل ساختار و کنش‌گر در تحولات بین‌المللی، اعتقاد به تاثیرگذاری توامان عوامل مادی و غیرمادی در تحولات بین‌المللی، توجه به کثرت‌گرایی معرفت‌شناختی و لزوم برقراری عدالت بین‌المللی و حذف نابرابری‌های جهانی، را می‌توان از مهم‌ترین آن‌ها برشمرد.
)