واکاوی عوامل واگرایی و تقابل در روابط ایران و عربستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشکده روابط بین الملل

چکیده

ایران و عربستان به ­عنوان دو کشور تأثیرگذار منطقه خاورمیانه، در تاریخ تعاملات خود روابط پر فرازونشیبی را در میانه الگوی همزیستی، رقابت و تقابل سپری کرده‌اند. چنانچه قبل از انقلاب اسلامی در راﺳﺘﺎی اﻟﺰاﻣﺎت ﺳﻴﺎﺳﻲ و اﻣﻨﻴﺘﻲ منطقه، ملزم ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎری ﺑﺮای از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﺗﻬﺪﻳﺪات و ﺗﻀﻤﻴﻦ ﺑﻘﺎی نظام‌های ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﺧﻮد ﺑﻮدﻧﺪ، اما وقوع انقلاب و متعاقب آن خروج ایران از ساختار ژئوپلیتیک غرب باعث شد تا روابط آن­ها در حوزه‌های مختلف خلیج­فارس، خاورمیانه، جهان اسلام و عرصه بین‌الملل در تقابل با یکدیگر قرارگرفته و به‌طور چشمگیری در سال­های اخیر و با بروز تحولات 2011 جهان عرب به وخیم‌ترین حالت ممکن از رویارویی منجر شود. از­ این­رو در این پژوهش سعی بر آن است تا با شناسایی دقیق عوامل واگرایی سیاست­ خارجی تهران و ریاض، ﺑﻪ درک درستی از ریشه‌ها، ﻋﻮاﻣﻞ شکل‌گیری ﺑﺤﺮان، ﻋﻠﻞ ﺑﺮوز وﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ و اﺳﺘﻤﺮار ﺑﺤﺮان بین دو کشور به‌ عنوان ﻳﻜﻲ از پیچیده‌ترین بحران‌های منطقه‌ای دست یابیم. یافته­های این پژوهش نشان می­دهد که تجلی تقابل و واگرایی میان ایران و عربستان همواره متأثر از‌ سه‌ عامل‌ ایدئولوژی، ژئواکونومی و ژئوپلیتیک پیوسته در نوسان بوده و در جریان تحولات بیداری اسلامی و با منطقه‌ای شدن بحران‌های داخلی غرب آسیا، منازعه و واگرایی میان این دو کشور افزایش ‌یافته است.

کلیدواژه‌ها