اخاذی هسته‌ای در حقوق بین‌الملل با تمرکز بر کنوانسیون منع سلاح هسته‌ای 2017

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای حقوق کیفری و جرم شناسی

2 دانشیار روابط بین الملل دانشگاه تهران

چکیده

با وجود مزایای صلح‌آمیز فناوری هسته‌ای در ابعاد گوناگون زندگی بشر، سوء‌استفاده از انرژی مذکور در راستای فعالیّت‌ های ناقض صلح و امنیت بین‌المللی، یکی از مهمترین دغدغه‌ها و نگرانی‌های جامعه جهانی را از زمان کشف انرژی هسته‌ای تاکنون تشکیل می‌دهد؛ یکی از این نگرانی‌ها مربوط به اخاذی هسته‌ای است که طی آن تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای یا سایر وسایل انفجاری هسته‌ای و یا تهدید به انتشار مواد هسته‌ای به منظور اجرا و پیشبرد مطالبات اشخاص در دستور کار قرار می‌گیرد. در این‌باره، کنشگران سامانه حقوق بین‌الملل تا قبل از سال 2017، اقدامی متناسب و سنجیده در راستای مقابله با چنین اعمالی انجام ندادند؛ بدین‌سان، هیچ‌کدام از منابع حقوق بین‌الملل از جمله اسنادی چون منشور ملل متحد و معاهدات موجد مناطق عاری از سلاح هسته‌ای، به ممنوعیت صریح تهدید و اخاذی هسته‌ای رأی ندادند. با این وجود، انشای کنوانسیون منع سلاح هسته‌ای در سال مرقوم و در پی آن، ممنوع‌انگاری مطلق تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای و یا سایر وسایل انفجاری هسته‌ای به عنوان نقطه عطفی در راستای مقابله با اخاذی هسته‌ای به شمار می‌آید. با این اوصاف، در مقاله حاضر تلاش بر آن است تا با بررسی حکم اخاذی هسته‌ای در نظام حقوق بین‌الملل، تحولات اخیر نیز کنکاش و ارزیابی شوند تا سرانجام مشخّص گردد که واکنش جامعه جهانی در قبال اخاذی هسته‌ای از چه نارسایی‌هایی برخوردار است.

کلیدواژه‌ها