2024-03-28T16:20:38Z
http://fp.ipisjournals.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2314
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
23829680
1393
28
2
بایستهها در مدل ارزیابی تکنیک دیپلماسی مسیر دوم
محمدکاظم
سجادپور
پروین
نگینراز
با تغییر شکل منازعات بعد از جنگ سرد، دیپلماسی مسیر اول که روشی برای حل منازعات بر سر منافع و قدرت است به تنهایی قادر به حل منازعات نبود. از این رو روشهای دیگری از جمله دیپلماسی مسیر دوم با هدف رفع ابعاد ریشهای منازعه به کمک دیپلماسی رسمی آمده و نقش مکمل را ایفا نمود. این تکنیک که توسط افراد غیررسمی و در محیطهای غیررسمی صورت میگیرد یکی از گامهای مؤثر در راستای فراهم آوردن زمینه صلح در سطوح رسمی است. تکنیک دیپلماسی مسیر دوم با ایجاد زمینهای که طرفهای درگیر بتوانند در آن آزادانه و به دور از دغدغههای جلسات رسمی نظرات خود را بیان نمایند، سبب میگردد دو طرف پیش از مباحثات رسمی با نقطهنظرات هم آشنا شوند، و راه حل های محتمل را بررسی نمایند. این دستاوردها در صورت انتقال به سطوح رسمی میتواند بسیار کارگشا باشند. با در نظر داشتن ظرفیت این تکنیک برای رفع منازعات ارزیابی آن بسیار سودمند است. از اینرو در مقاله حاضر سعی شده است بدین سئوال اصلی که چگونه میتوان مدلی برای ارزیابی تکنیک دیپلماسی مسیر دوم ارائه نمود؟ پاسخ دادهشود. فرضیه مقاله حاضر این است که دیپلماسی مسیر دو را میتوانیم بر اساس ویژگیهای پایه، اهداف و دستاوردهای دیپلماسی مسیر دوم ارزیابی نمود و مدلی برای آن ارائه کرد. باتوجه به یافتهها مدلی برای ارزیابی ارائه شده است.
دیپلماسی مسیر دوم
سیاست خارجی
دیپلماسی شهروندی
دیپلماسی رسمی
2014
08
01
213
236
http://fp.ipisjournals.ir/article_14058_56dbf6448403278fcb63b447ee6409ad.pdf
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
23829680
1393
28
2
نقش طبقه متوسط در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
مسعود
موسوی شفائی
حجر
اردستانی
از مدرنیزاسیون پهلویها بهخصوص پهلوی دوم به این سو، قشرهایی در صورتبندی اجتماعی ایران ظهور کردند که به تسامح طبقه متوسط و به بیانی دقیقتر شئون متوسط جدید نامیده میشوند. این طبقه دارای موجودیت، سبک زندگی و مطالبات خاص خود است که هر چه این اقتضائات بیشتر مطمحنظر نخبگان سیاسی و تصمیمسازان عرصه سیاست خارجی کشورهای در حال توسعه قرار بگیرد، پویش توسعه تسهیل و سیاست خارجی کارآمدتری را درپی دارد. دغدغه اصلی این مقاله تبیین رابطه بین سیاست خارجی و طبقه متوسط از منظر اهمیت طبقه متوسط خواهد بود. لذا پرسش اصلی مقاله اینگونه مطرح میشود که: طبقه متوسط جدید چه الزاماتی را بر سیاست خارجی کشور تحمیل میکند؟ و هر یک از دولتهای پس از جنگ با این الزامات چگونه مواجه شدهاند؟ در پاسخ به پرسش فوقالذکر این فرضیه مطرح میشود که: هرگاه علائق و منافع طبقه متوسط در سیاست خارجی ایران پس از جنگ لحاظ شده پویش توسعه تسهیل و راه پیشرفت کشور هموارتر بوده است و هرگاه دولتها بدان بی توجه بودهاند سیاست خارجی وضعیت نامطلوبتری را بهخصوص از نظرگاه توسعه تجربه کرده است. این مقاله همچنین برای نشان دادن اهمیت گروههای اجتماعی داخلی در سیاست خارجی کشورها و در بخش نظری از نظریه رئالیسم نوکلاسیک، بهخصوص آرای رایپسمن بهره خواهد جست. این نوشته همچنین به لحاظ روششناسی از نوع مطالعه تحلیلی میباشد که در آن برای جمعآوری اطلاعات از روش اسنادیـکتابخانهای استفاده شده است.
جمهوری اسلامی
طبقه متوسط جدید
سیاست خارجی
توسعه
وبر
رایپسمن
رئالیسم نوکلاسیک
2014
08
01
237
263
http://fp.ipisjournals.ir/article_14059_0f337a82686c6a5d3bc13312617491a4.pdf
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
23829680
1393
28
2
بررسی تأثیر زمینههای همگرایی و واگرایی جریانهای سلفیـتکفیری و بازماندگان حزب بعث بر بحران امنیتی عراق
احمد
زارعان
حمیدرضا
اسلامی
پس از حمله آمریکا به عراق درسال 2003 که به سقوط رژیم صدام منجر شد، عراق همچون افغانستان به صحنة کارزار نیروهای سلفیـجهادی با اشغالگران آمریکایی تبدیل گردید. این نیروها که در افغانستان دارای تجربه و شبکه منظم و منسجمی برای مقابله با اشغالگری شوروی بودند در عراق نیز با اتکاء به این تواناییها توانستند چالشها و مخاطرات نظامی و امنیتی جدی برای آمریکا ایجاد نمایند و در ادامه نیز در تقابل با دولت شیعی، به انجام عملیاتهای تروریستی روی آوردند. حزب بعث نیز که پس از سقوط صدام از قدرت خلع ید شده بود و در روند بعثیزدایی نظام سیاسی جدید، در تنگنای شدیدی قرار گرفته بود سعی کرد از ظرفیت گروههای جهادی ضدآمریکایی و ضدشیعی در احیای قدرت خود استفاده کند. این مقاله با استفاده از روش توصیفیـتحلیلی به دنبال پاسخ به این سئوال است که زمینههای همگرایی و واگرایی جریانهای سلفیـتکفیری و بازماندگان حزب بعث چیست و این زمینههای همگرایی و واگرایی چه تأثیری را بر آینده بحران امنیتی عراق خواهد داشت؟ نتایج این مقاله نشان میدهد درک مشترک از تهدید (آمریکا، دولت شیعی و جمهوری اسلامی ایران) اصلیترین عامل همگرایی و خاستگاه فکری متفاوت، گفتمان متفاوت و هویت و غیریت متفاوت از عوامل واگرایی این دو جریان میباشد.
بازیگران غیردولتی
جریانهای سلفیـتکفیری
حزب بعث
بحران
هویت
غیریت
تهدید
امنیت
2014
08
01
265
291
http://fp.ipisjournals.ir/article_14060_52c9a20b2a0700151b52b51d857586ff.pdf
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
23829680
1393
28
2
بررسی اثرات انتخابات پارلمانی عراق در فرایند دولت و ملت سازی: مطالعه موردی انتخابات 2014
شیلان
خاکی
یاسر
خورشیدوند
عبدالمطلب
جوانمردی
انتخابات در عراق همواره تحت تأثیر رقابت و چالشهای داخلی میان بازیگران اصلی این کشور یعنی (شیعیان، سنّیها و کردها) قرار داشته است. در زمان صدام و حاکمیت حزب بعث و پیش از حمله آمریکا به عراق در سال 2003، این اختلافات قومیـمذهبی با پیگیری سیاست دولتـملتسازی از بالا و با ابزار مشت آهنین دولت بعثی سرکوب میشد. پس از برکناری صدام، دیگربار ضعف دولتـملتسازی، همچون آتش زیر خاکستر زبانه کشید و عراق را وارد فاز جدیدی از ناآرامیهایی کرد که مشخصه اصلی آن درگیریهای قومیـمذهبی بود. سئوالی که این روزها ذهن بسیاری از کارشناسان خاورمیانه و افکار عمومی را به خود مشغول کرده و در حقیقت سئوال اصلی این مقاله نیز به حساب میآید این است که چگونه و چرا حاصل بیش از یک دهه کارکرد ساختار دموکراتیک در عراق به ظهور داعش و بازگشت جنگهای فرقهای به این کشور ختم میشود؟ فرضیهای که در این مقاله توصیفیـتحلیلی به دنبال اثبات آن هستیم، این است که بهرغم اختلافات ظاهری انتخابات پارلمانی سال 2014 با ادوار گذشته، همچنان ضعف دولتـملتسازی پاشنه آشیل و گره گمشده دموکراسی و ناکارآمدی انتخابات این کشور است. براساس یافتههای این مقاله، تا زمانی که این مشکل بهصورت ریشهای برطرف نشود، عراق حتی با دارا بودن ساختارهای کاملاً دموکراتیک، قادر نخواهد بود در مسیر دموکراسی گام بردارد.
دولت ملتسازی
عراق
انتخابات پارلمانی
دموکراسی
2014
08
01
293
316
http://fp.ipisjournals.ir/article_14061_e0b5346df5509e35b90fd6ec53610c1b.pdf
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
23829680
1393
28
2
آثار معاذیر اضطرار و ضرورت در مسئولیت بینالمللی دولتها
محمدامین
غفارزاده
مسئولیت بینالمللی دولتها جوهره حقوق بینالملل است و منشأ آن نیز به گستردگی منابع حقوق بینالملل میباشد. به عبارت دیگر عصاره حقوق بینالملل در دوران معاصر مسئولیت بینالمللی دولتهاست. بنابراین تبیین دقیق مسئولیت بینالمللی دولت و ملزم بودن به آن، موجب توسعه ضمانت اجرای حقوق بینالملل است. حقوق بینالملل بهرغم واضح بودن قواعد و قوانین، معاذیری را بر قاعده ایفای تعهدات و مسئولیت پذیرفته است. در این پژوهش فقط به بررسی آثار دو نوع از معاذیر ششگانه رافع مسئولیت، تحت عناوین اضطرار و ضرورت میپردازیم. اضطرار و ضرورت از جمله معاذیر رافع مسئولیت هستند که غالباً دولتها به آنها استناد میکنند لذا باید گستره و شرایط اعمال آن مشخص شود. شرایط اعمال اضطرار و ضرورت چیست؟ آیا بین دو منافع باید تناسبی باشد یا نه؟ در اضطرار خطر جانی برای انسان ناشی از حادثهای غیر قابل پیشبینی است، ولی ضرورت برای حفاظت از منافع اساسی دولت در مقابل خطر شدید و فوری میباشد. معاذیر اضطرار و ضرورت موجب اختتام یا الغای تعهد نمیشوند بلکه توجیهی برای عدم اجرای آن تعهد تا زمان تداوم شرایط میباشد و اجرای تعهد تا پایان وضعیت بیاثر میگردد.
مسئولیت بینالمللی
معاذیر رافع مسئولیت
اضطرار
ضرورت
قوه قاهره (فورس ماژور)
2014
08
01
317
346
http://fp.ipisjournals.ir/article_14062_aa520839ac7a95c2970b4f4fa66a7ea9.pdf
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
23829680
1393
28
2
بررسی چالشهای هیدروپلتیک منابع آب در منطقه ژئوپلتیک آسیای مرکزی
ریحانه
صالحآبادی
در دهه اخیر اولین چالش موجود در جهان موضوع جمعیت و دومین چالش آن موضوع کمبود و بحران آب شناخته شده است. با توجه به این که الگوی مدیریت آب در جهان تغییر کرده است مدیران باید درصدد رفع چالشهای هیدروپلتیک ناشی از عدم مدیریت صحیح منابع آب باشند. در این میان مرزها پدیدههایی هستند که اساساً ماهیتی انسانی دارند که انسان به واسطه درک اختلافهای میان خود، آنها را پدید میآورند و در زمینه مطالعاتی جغرافیای سیاسی، به عنوان یکی از موضوعهای محوری شمرده میشود. رودها نیز میتوانند نقش مرز طبیعی را ایفا نمایند. رودهای مرزی به آبراههایی اطلاق میگردد که مرز میان دو کشور یا چند کشور را تشکیل میدهند. نقشه جهان بیانگر عدم انطباق مرزهای سیاسی با رودخانههای مرزی هستند. از جمله مناطق چالشبرانگیز رودهای مرزی آسیای مرکزی هستند. در این منطقه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ظهور 5 جمهوری در حوضه رودهای آمودریا و سیردریا میتوان گفت که موازنه انرژی منطقه به هم خورد و کشورها میراثدار مدیریت نامنسجم و نادرست اتحاد جماهیر شوروی شدند. این مقاله با روشی توصیفیـتحلیلی درصدد بررسی اختلافات ناشی از عدم مدیریت یکنواخت و منسجم منابع آبی در آسیای مرکزی میباشد و با بررسی دکترینهای حقوق بینالملل بهترین شیوه استفاده از منابع آبی را مدیریت مشترک میان کشورها مطرح میکند.
هیدروپلتیک مرز
رودهای مرزی
آسیای مرکزی
چالشهای مدیریتی
2014
08
01
347
381
http://fp.ipisjournals.ir/article_14063_8efa9a7b6f109293b58058e9992ffaf0.pdf
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
23829680
1393
28
2
تاثیر سیاستگذاری فرهنگی بر قدرت نرم فرانسه
سیدحسام
زمانی
سیدمحمدحسین
حسینی
تحولات جهانی بعد از پایان جنگ سرد منجر به کاهش رواج ابزارهای سخت افزاری قدرت و تمایل روز افزون بازیگران نظام بینالملل به کاربرد قدرت نرم در جهت پیشبرد اهدافشان در عرصه روابط بینالملل گردیده است. در میان شاخصهای مختلف قدرت نرم، از فرهنگ به مثابه منبع بیبدیل یاد میشود به طوری که نقش این مؤلفه در سیاست خارجی نه تنها در تأثیر غیرمستقیم بر تعیین هویت ملی و فهم جایگاه خود نسبت به دیگران بلکه در تأثیر مستقیم آن بر سیاستهای فرهنگی سیاست خارجی مؤثر میباشد. این قاعده در جهتگیری بازیگرانی نظیر فرانسه نیز میتواند نقش داشته باشد و به قدرت نرم آن شکلدهد. بر مبنای این مدل از شکلگیری رفتار بازیگران، مقاله حاضر به دنبال پاسخگویی به این سئوال است که سیاستگذاری فرهنگی منسجم چه نقشی را در قدرت نرم کشور فرانسه ایفاء مینماید؟ فرضیه مقاله بیانگر این است که اتخاذ سیاست فرهنگی منسجم در زمینههای ادبیات، هنر، زبان، سینما و فیلم منجر به افزایش قدرت نرم فرانسه گردیده است. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفیـتحلیلی و گردآوری دادهها به صورت کتابخانهای و منابع اینترنتی به تاثیر سیاستگذاری فرهنگی منسجم بر قدرت نرم فرانسه می پردازد.
فرهنگ
سیاستگذاری فرهنگی
قدرت نرم
فرانسه
2014
08
01
383
403
http://fp.ipisjournals.ir/article_14064_335be3da75e71b5e7f014b3db672f381.pdf