دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
جایگاه عدالتطلبی در منابع هویتساز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
1
30
FA
یکی از هنجارهایی که نمود بارزی در رویکردهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد، هنجار "عدالتطلبی" است. این هنجار هویت جمهوری اسلامی را بهعنوان یک کنشگر و واحد سیاسی عدالتگرا شکل داده است. این نوشتار، از منظر رهیافت سازهانگاری به نقش "هویت" در تکوین منافع و منطق کنش و به آزمون و تحلیل فرضیههای ذیربط میپردازد. پیش از پرداختن به سئوال اصلی، به یک سئوال فرعی پاسخ داده میشود: منابع هویتساز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران کدامند؟ سپس در پی پاسخگویی به سئوال اصلی هستیم که هنجار "عدالتطلبی" چه جایگاهی در منابع هویتساز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ فرضیه این مقاله برای سئوال فرعی آن است که منابع هویتساز سیاست خارجی ایران شامل تاریخ ایرانزمین، دین اسلام و مذهب تشیّع، جهانسومگرایی، گفتمان انقلاب اسلامی و ژئوپلتیک ایران است. فرضیه این نوشتار در پاسخ به سئوال اصلی نیز آن است که از رصد منابع هویتساز سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران میتوان دریافت که عدالتطلبی عمدتاً در کانون منابع هویتی قرار دارد و موجب بازتولید و تکوین متقابل منابع هویتساز میشود.
: سازهانگاری,سیاست خارجی,عدالتطلبی,تاریخ ایران زمین,دین اسلام و مذهب تشیّع,جهانسومگرایی,گفتمان انقلاب اسلامی,ژئوپلتیک ایران.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9332.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9332_083b787806ddba696e3b7b10576860c2.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
نوواقعگرایی و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران
31
54
FA
: این مقاله درصدد کاربست نظریه نوواقعگرایی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. هدف بررسی و نشان دادن امکان و چگونگی بهکارگیری نوواقعگرایی به عنوان چارچوب مفهومی برای تبیین سیاست خارجی ایران میباشد. از این رو، سئوال اصلی آن است که آیا کاربست نظریه نوواقعگرایی برای تحلیل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران امکانپذیر است؟ به سخن دیگر آیا نظریه نوواقعگرایی از قدرت تبیین انگیزهها، اهداف، تصمیمها و رفتارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؟ پاسخ موقت آن است که انگیزهها، اهداف، تصمیمها و رفتارهای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را میتوان براساس منطق و مفاهیم نظریه نوواقعگرایی تحلیل و تبیین کرد. با وجود این، باید توجه داشت که این نظریه نیز مانند سایر نظریههای متعارف روابط بینالملل و سیاست خارجی قابلیت و توان کافی برای تحلیل کلیه ابعاد و کلیت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را ندارد.
نو واقعگرایی,سیاست خارجی,تصمیمگیری,آنارشی,عقلانیت,امنیت ملی.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9333.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9333_2ab7796b8227facebfc0facec5c693eb.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
رسانههای اجتماعی، ابزار اجتنابناپذیر دیپلماسی تعاملگرا در قرن بیستویکم
55
93
FA
رسانههای اجتماعی با ورود به عرصه سیاست خارجی، تغییرات اساسی در مفاهیم، دامنه، کارکرد و شکل دیپلماسی را موجب شدهاند و همین امر تغییرات مهمی را در فرایند سیاستگذاری، هدایت و اجرای سیاست خارجی کشورها بهوجود آورده است. روابط عمودی در دیپلماسی رسمی، با ظهور رسانههای اجتماعی متحول شده و اکنون حفظ و توسعه روابط افقی و اقناع افکار عمومی و ارتباط مستمر با نخبگان و بازیگران غیردولتی ضرورتی انکارناپذیر به شمار میرود. رسانههای اجتماعی که به عنوان ابزاری کارآمد برای معرفی و قبول افکار، فرهنگ، هنجار، ارزش و اهداف مطلوب به دیگر ملل تعریف میشود (قدرت نرم)، با حضور در عرصه دیپلماسی، ویژگیهایی چون ایجاد گسست در انحصار دولت بر شئون روابط خارجی، شکست انحصار ارتباطات رسمی سنتی، ایجاد موضوعات جدید و تغییر سریع و روزافزون روشها و در هم ریختگی عناصر فاصله، زمان و مکان را موجب شدهاند. این مقاله درصدد تبیین این نکته است که اکنون دیپلماتها بدون احاطه بر بهکارگیری رسانههای اجتماعی، نخواهند توانست نقش و کارکردهای مناسب خود را ایفا کنند. موازنه در محیط جدید بینالمللی که در ساختاری مشتمل بر کشورهایی با قلمرو نفوذپذیر و ترکیبی از قدرت نرم و سخت، سیاستی سنتی ودیجیتالی و یا سیاستی واقعی و دانشمدار تعریف میشود، حاصل از فضایی آکنده از رخدادها و موقعیتهای ناشی از گسترش روزافزون رسانههای اجتماعی میباشد و در این فضای به شدت رسانهای قرنِ بیستویکم، تنها دیپلماسی مجهز به رسانههای اجتماعی میتواند مؤثرترین و موفقترین تعاملات را با مخاطبان خود داشته باشد. اکنون قدرتِ جهانی یک کشور، درتوانایی، ظرفیت و استعداد استفاده از رسانههای اجتماعی و دیپلماسی رسانهای در ایجاد هویت ملی و ارائه تصویر مکمل بینالمللی آن نهفته است.
قدرتنرم,رسانههایاجتماعی,دیپلماسی عمومی,دیپلماسی سایبر,دیپلماسی رسانهای.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9334.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9334_ef2c61dd1676264f30f32eace83d1276.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
گفتمان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قبال برنامه هستهای ایران (بررسی مقایسهای گفتمان آمریکا و کشورهای غیرمتعهد)
95
120
FA
رفتار آژانس بینالمللی انرژی اتمی در قبال پرونده هستهای ایران در چه بستر گفتمانی و معنایی شکل گرفته است؟ بررسی اولیه نشان میدهد که دو گفتمان اصلی در مجمع عمومی آژانس وجود دارد؛ گفتمانی که بیشتر بر امنیت هستهای، خطر تروریسم هستهای و عدم اشاعه تأکید دارد که توسط آمریکا و بیشترِ کشورهای غربی دنبال میشود و دیگری گفتمانی که بر توسعه صلحآمیز هستهای و خلع سلاح تأکید دارد و بیشتر توسط کشورهای جهان سوم و غیر متعهد پیگیری میشود. در این نوشتار پس از تعریف گفتمان و روش تحلیل آن، به بررسی متون گفتمانهای موجود در مجمع عمومی آژانس اتمی پرداخته و چگونگی تسلط گفتمان هژمونیک (گفتمان آمریکا و کشورهای غربی) را بر گفتمان غیرهژمونیک مورد تحلیل قرار میدهیم. پیوند گفتمان امنیتی آمریکا با گفتمان حقوقی آژانس، مولد گفتمان هژمونیک بوده که رفتار تبعیضآمیز آژانس را در قبال ایران امکانپذیر کرده است. در روش تحلیل گفتمان از تکنیکهایی مانند تحلیل خصوصیات اسنادی، تحلیل استعارهای، شیوه نامگذاری، شیوه انتخاب واژگانی، تحلیل بینامتنی و تحلیل مضامین، روابط و فاعلان اجتماعی در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین استفاده میشود.
: تحلیل گفتمان,آژانس بینالمللی انرژی اتمی,رژیم منع اشاعه,برنامه هستهای ایران.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9335.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9335_1254d240b61e9a30b9faa6ca80966db2.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
تأثیر تحریمهای اقتصادی شورای امنیت سازمان ملل متحد در بهرهمندی از حقوق بشر
121
162
FA
دهه 1990 به دلیل افزایش شدید تحریمهای شورای امنیت " دهه تحریم" نام گرفته است. از سال 1990 تا پایان 2011، شورای امنیت 25 مورد تحریم را مورد تصویب قرار داد. در حالی که از زمان تأسیس سازمان ملل تا سال 1990 تنها دو کشور براساس فصل هفت منشور تحت تحریم شورای امنیت قرار گرفته بودند. افزایش اعمال تحریم از جانب شورای امنیت نگرانی فزایندهای را در ارتباط با خسارات وارده بر شهروندان کشورهای تحت تحریم موجب گردید. تحقیقاتی که درخصوص اثرات تحریم در کشورهایی مانند عراق و هائیتی انجام شده، حاکی از آن است که این تحریمها موجب افزایش شدید مرگ و میر کودکان، گسترش فقر، مهاجرت، کمبود مواد غذایی و دارو و سایر نابسامانیهای اجتماعی و اقتصادی گردید. در نتیجه، مباحث گستردهای در سطح سازمان ملل و خارج آن در خصوص انتقاد از تحریمهای شورای امنیت و همچنین مسئولیت آن شورا در قبال نقض حقوق بشر بهویژه حقوق اقتصادی و اجتماعی شهروندان مطرح است. در این نوشتار، ابعاد حقوق بشری تحریمهای اقتصادی و مالی شورای امنیت سازمان ملل مورد بررسی قرار گرفته است. به عقیده نگارنده، تحریمهای شورای امنیت به دلیل تأثیرات منفی شدید آن بر جوامع تحت تحریم، در انطباق با هنجارهای حقوق بشری به ویژه حقوق اقتصادی و اجتماعی نیست و اعمال این تحریمها منجر به نقض فاحش حقوق بشر میگردد. در حالی که منشور سازمان ملل، آن سازمان را به " ارتقا و احترام به حقوق بشر" متعهد نموده است، اعمال تحریمهای اقتصادی توسط شورای امنیت نقض مفاد منشور بوده و مسئولیت نقض حقوق بشر را متوجه آن شورا مینماید.
حقوق بشر,شورای امنیت,تحریم,منشور سازمان ملل,نقض حقوق بشر,حقوق اقتصادی و اجتماعی.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9336.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9336_984a566a945c34efb3fdc86f13ab7535.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
تأثیر سیاستهای آمریکا و فرانسه بر روابط جمهوری اسلامی ایران و لبنان (مطالعه موردی: جنگ 33 روزه)
163
186
FA
پس از وقوع انقلاب اسلامی در ایران و ایجاد جنبش مقاومت حزبالله با الگوگیری از اندیشهها و ایدئولوژی انقلاب اسلامی در لبنان، روابط جمهوری اسلامی ایران و این کشور گستردهتر از گذشته شد. موقعیت ژئوپلتیک، نزدیکی جغرافیایی به سرزمینهای اشغالی، حضور در خط مقدم مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی و وجود قرابتهای فرهنگی بهویژه حضور شیعیان موجب شد که لبنان از جایگاه ویژهای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار باشد. اما از طرف دیگر قدرتهای فرامنطقهای، بهویژه کشورهایی مانند فرانسه و آمریکا، نیز با بهانههای مختلف درصدد حفظ و توسعه نفوذ خود در این کشور بودهاند. فرانسویها در دوران استعمار قیمومیت این کشور را داشتند. آنها هنوز هم تلاش دارند در تحولات سیاسی این کشور نقش داشته باشند. برخی نخبگان سیاسی و تکنوکراتهای لبنانی نیز به فرانسه گرایش دارند. آمریکا نیز حضور فعالی در این کشور داشته و همواره درصدد حفظ منافع و کاهش نفوذ رقبا بهویژه جمهوری اسلامی ایران و کاستن فشار به رژیم صهیونیستی بوده است. فرانسه و آمریکا نفوذ ایران را در منطقه به عنوان تهدید منافع خود میدانند. در نتیجه با هرگونه حرکتی که باعث تقویت نقش و نفوذ بیشتر ایران در لبنان شود، به شدت مخالف هستند. در زمان آغاز جنگ 33 روزه در تابستان 2006 نیز آنها با هدف تضعیف محور مقاومت و کاهش نفوذ ایران در لبنان سیاستهای هماهنگی را در حمایت از رژیم صهیونیستی اتخاذ کردند تا روابط ایران و دولت لبنان را تحتتأثیر قرار دهند. این مقاله سیاستها، منافع و اهداف آمریکا و فرانسه در لبنان بهویژه در زمان جنگ 33روزه و پیامدهای آن بر روابط جمهوری اسلامی ایران و دولت و ملت لبنان را مطالعه مینماید.
آمریکا,فرانسه,جمهوری اسلامی ایران,لبنان,جنگ 33 روزه,حزبالله,رژیم صهیونیستی,نفوذ سیاسی.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9337.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9337_27cfcc79569dec116e32b788ac8192af.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
موانع و چالشهای فراروی روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپایی
187
212
FA
: روابط جمهوری اسلامی ایران با اتحادیه اروپایی به دلایل مختلف بسیار حساس و چالشبرانگیز است و موانع زیادی بر سر راه آن ایجاد شده است. در شرایط کنونی، به سختی ما شاهد عوامل و زمینههای باثبات در روابط هستیم. برقراری روابط خارجی جدی، نهادینه و درازمدت باید براساس یک رشته معیارها و شیوههای ماندگار در روند همکاریها و مناسبات فیمابین باشد. این چالشها طی سالهای اخیر پررنگتر شدهاند. فعالیتهای هستهای ایران یکی از مهمترین موضوعاتی است که روابط طرفین را شدیداً متأثر کرده و جدای از مناسبات سیاسی، جنبههای دیگر روابط را نیز تحتالشعاع قرار داده است. جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپایی به علت قرارگرفتن در دو حوزه ارزشی، فرهنگی و تمدنی متفاوت، فاقد مبانی یک رابطة استراتژیک میباشند، لذا برقراری روابطی گسترده بسیار پیچیده است و به عوامل بیشماری بستگی دارد. در این مقاله تلاش میشود به موانع و چالشهای روابط ایران و اتحادیه اروپایی در سالهای اخیر و تأثیر موضوع هستهای ایران، پرداخته شود و علل به وجود آمدن فضای منفی کنونی روابط، تشریح گردد. در این بحث به تلاش اتحادیه اروپایی و کشورهای بزرگ و تأثیرگذار آن در تصویب قطعنامهها و برقراری تحریمهای گسترده علیه ایران اشاره میشود. نزدیک شدن مواضع اتحادیه اروپایی به آمریکا و آژانس هستهای وین نیز در این مقاله تشریح میشود.
: اتحادیه اروپایی,جمهوری اسلامی ایران,چالشها,پرونده هستهای,تحریم,آمریکا,انگلیس,فرانسه,آلمان.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9338.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9338_10f70f759a6cfd0480fb55df6ee3a678.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
بررسی دادگاه بینالمللی کیفری یوگسلاوی سابق؛ فعالیتها و دستاوردها
213
242
FA
جنگ در قلمرو یوگسلاوی سابق علیه مسلمانان بوسنی به عنوان بزرگترین جنگ در اروپا پس از جنگ جهانی دوم منجر به ایجاد دادگاه بینالمللی کیفری یوگسلاوی سابق از سوی شورای امنیت سازمان ملل شد. ایجاد این دادگاه موقت که فعالیت آن از سال 1993 آغاز و تا به امروز نیز ادامه دارد پیامدهای مهمی بر حقوق بینالملل کیفری داشته است. فعالیت های این دادگاه علاوه بر طرح مفاهیم جدید و توسعه در حقوق بشردوستانه بینالمللی و مفاهیمی مانند جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت، تجربهای برای تشکیل دادگاههای موقت کیفری دیگر و تسریع در شکلگیری دیوان بینالمللی کیفری گردید. این مقاله بر آن است به بررسی چگونگی شکلگیری دادگاه بینالمللی کیفری یوگسلاوی سابق، ساختار و اقدامات آن با توجه به اصلاحات اساسنامه و تحولات جدید دادگاه پرداخته و تأثیرات این دادگاه را بر حقوق بینالملل کیفری و دیوان بینالمللی کیفری مورد مطالعه قرار دهد.
دادگاه بینالمللی کیفری یوگسلاوی سابق,حقوق بینالملل کیفری,دیوان بینالمللی کیفری,جنگ بوسنی,سازمان ملل متحد و حقوق بشردوستانه بینالمللی.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9347.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9347_380bb615c3ead65d82a93eebceacf0c6.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
نقش گروههای فشار صهیونیستی در سیاست خارجی خاورمیانهای آمریکا (مطالعه موردی دولت اوباما)
243
264
FA
در سال 2010، اوباما پس از 16 ماه گذر از دوران ریاست جمهوری، راهبرد امنیت ملی دولت خود را صادر کرد و در آن به ترسیم سیاستهای آمریکا نسبت به مسائل داخلی و خارجی پرداخت. از آنجا که بعد از پایان جنگ سرد، خاورمیانه در قلب سیاست خارجی آمریکا قرار دارد بخشی از سند راهبرد امنیت ملی آمریکا با عنوان "پیشبرد صلح، امنیت و فرصت در خاورمیانه بزرگتر" مربوط به این منطقه است. در این بخش اولین موضوعی که به آن اشاره شده تأمین امنیت رژیم صهیونیستی بوده و از اسرائیل به عنوان متحد استراتژیک خود نام برده است و در ادامه نیز به مبارزه با گروههای مقاومت و مخالفت با مسئله انرژی هستهای ایران تأکید شده که به نوعی تکرار سیاستهای بوش در منطقه است. سئوال اصلی مقاله این است که باتوجه به شعار تبلیغاتی اوباما تحت عنوان "تغییر"، چرا وی نتوانست در سیاست خارجی خاورمیانهای آمریکا تغییر ایجاد کند؟ در پاسخ به این سئوال در پی اثبات این فرضیه هستیم که بنیادهای سیاست خارجی آمریکا تقریباً ثابت است و مهم نیست چه فردی مسئولیت سیاست خارجی را در اختیار داشته باشد. این امر بهویژه در مورد سیاست خاورمیانهای آمریکا بیشتر صدق میکند. سیاست خاورمیانهای آمریکا متأثر از گروههای فشار طرفدار رژیم صهیونیستی است. بنابراین، سیاست خاورمیانهای آمریکا و حمایت از اسرائیل یک سیاست دائمی و پایدار است و با تغییر رئیس جمهور تغییر نمیکند.
خاورمیانه,خاورمیانه بزرگتر,راهبرد امنیت ملی, سیاست خارجی,اوباما,گروه فشار رژیم صهیونیستی.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9354.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9354_65675b416efca66a8610787a79da0c25.pdf
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
فصلنامه سیاست خارجی
23829680
26
1
2012
03
01
پارک صلح: بهرهوری محیطزیستی از فرصتهای مرزی
265
287
FA
نرخ رو به رشد جمعیت درکنار کاهش ذخایر طبیعی نگرانیهایی را در مجامع بینالمللی درخصوص احتمال بروز مناقشات بر سر منابع طبیعی بهویژه آب در قرن حاضر برانگیخته و سبب شده است تا در دهههای اخیر اتخاذ رویکردهای فراملی نظیر استقرار پارک صلح مورد توجه کشورهای جهان قرار گیرد.
پارکهای صلح شکلی از نواحی حفاظتشده فرامرزی هستند که به طور رسمی به حفاظت و نگهداری از تنوع زیستی، منابع طبیعی و ارزشهای فرهنگی مرتبط با آن و همچنین ترویج صلح و همکاری اختصاص یافتهاند. اتخاذ چنین رویکردی در ایران نیز باتوجه به جایگاه کشور در منطقه آسیای مرکزی و خاورمیانه، وجود مرزهای طولانی با کشورهای همسایه و حضور 18 منطقه مهم تحت مدیریت محیطی زیست در مناطق مرزی، میتواند از اهمیت خاصی در حفظ طبیعت و گسترش روابط و همکاریهای منطقهای برخوردار باشد. در این نوشتار، تلاش شده تا ضمن اشاره به کارکردهای پارک صلح، فرصتهای موجود در ایران برای استقرار این نواحی بررسی گردد.
پارک صلح,مناطق حفاظت شده مرزی,حفاظت محیط زیست,مناطق مرزی,ایران.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9355.html
http://fp.ipisjournals.ir/article_9355_eb20bd9b6d50c899eb237c56c4fabf19.pdf