ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل تغییرات موازنه قوا در خاورمیانه در پی قیامهای مردمی در کشورهای عربی
موضوع موازنه قوا در منطقه خاورمیانه از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر امنیت منطقهای و بینالمللی است. پس از تحولات ناشی از قیامهای صورت گرفته در کشورهای عربی، نقش سیاسی کشورها در خاورمیانه با سرعت قابلتوجهی در حال تغییر است. تحولات اخیر در کشورهای عربی، فرصتها و امکانات جدیدی را برای دگرگونی فضای سیاسی و امنیتی و تغییر موازنه قوا در خاورمیانه به وجود آورده است. خیزشهای مردمی موجب دگرگونی اساسی در روندها، فرایندها و معادلات قدرت در خاورمیانه شده است. اما هنوز فضای تحولات سیال بوده و نظام جدید موازنه قوا در خاورمیانه شکل نگرفته است. مفروض مقاله حاضر این است که محیط خاورمیانه بحرانی و تحت تأثیر سرنگونی دیکتاتورها در کشورهای عربی است. در این فضای بحرانی دو قالب گفتمانی در برابر یکدیگر وجود دارند که میتوان آنها را در قالب دو جبهه و دو گفتمان "قدرت" و "مقاومت" ترسیم کرد. حوزه قدرت و هژمون با محوریت آمریکا و حوزه مقاومت و ایستادگی با محوریت جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته است. این دو گفتمان و همچنین نتایج و پیامدهای جنبشهای عربی هستند که معادلات آینده قدرت در خاورمیانه را شکل خواهند داد. این مقاله تغییرات معادلات موازنه قوای منطقهای در خاورمیانه را بررسی میکند.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9410_83961bee4cc03d6f50f138632edaf719.pdf
2013-10-01
845
864
موازنه قوا
آینده خاورمیانه
قیامهای مردمی
کشورهای عربی
بحران
گفتمان مقاومت.
ORIGINAL_ARTICLE
موانع همگرایی در شورای همکاری خلیج فارس از منظر ژئوپلتیک
امروزه نقش عوامل ژئوپلتیک در همگرایی و واگرایی کشورها و تحلیل گروهبندیها و سازمانهای منطقهای بر کسی پوشیده نیست. از این منظر ژئوپلتیک توانسته است الگوهای جدیدی از رقابت، منازعه، همکاری، واگرایی و همگرایی را در سطوح مختلف ترسیم نماید. شورای همکاری خلیجفارس که یک نمونه از این گروهبندیها میباشد از ابتدای تأسیس در سال 1981 بهرغم وجود بسترهای همگرا مانند علائق دینی و فرهنگی مشترک و وابستگیهای تمدنی نتوانسته است الگوی موفقی از یک سازه منطقهای همسان در ژئوپلتیک ارائه دهد. این مقاله کوشیده است موانع همگرایی در این شورا را مورد کنکاش قرار دهد. برای این منظور پس از ذکر تاریخچهای مختصر از چگونگی شکلگیری این شورا، موانع همگرایی در قالب مباحث ژئوپلتیکی در محورهایی مانند اختلافات مرزی، بحرانهای هیدروپلتیک، منازعات هژمونیک، نامتوازن بودن سطح توسعه، مناقشات ایدئولوژیک و چالش پولی در کشورهای عضو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9411_eb5ecfa73df5bbbbebf9c8dc26c51c88.pdf
2013-10-01
865
882
همگرایی
ژئوپلتیک
اختلافات مرزی
تعارضات درونی
واگرایی
هیدروپلتیک.
ORIGINAL_ARTICLE
ملیگرایی و تغییر جغرافیای سیاسی جهان فرایند ایجاد و تکثر نظام دولت ـ ملت در عرصه روابط بینالملل
تعداد پنج هزار قوم در جهان وجود دارد؛ در حالی که کشورهای مستقل و شناختهشده این فضا به حدود کمی بیش از 200 میرسد. تنها اندکی از این کشورها همانند کره، ژاپن و ایسلند از یک قوم تشکیل شدهاند و مابقی کشورها چندملیتی هستند که بسیاری از آنها دارای مشکلات مدیریتی داخلی و خارجی میباشند. جهانیشدن، سرزمینزدایی، افزایش آگاهیها، تضعیف دولتـملتها در پارهای از موارد زمینه احیای ملیگرایی را فراهم ساخته که باعث تعجب نظریهپردازان سیاسی بهرغم تبلیغات مربوط به یکی شدن و همانندی مکانها و فضاها گردیده است. گرچه بیشتر اقوام فرهنگی بوده ولی سیاسی شدن اقوام با رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات، سرزمینزدایی و مرززدایی باعث تقویت فرایند تکثر در نظام بینالملل و افزایش شمار کشورهای موجود در عرصه ژئوپلتیک جهانی خواهد شد. جغرافیای سیاسی با ارائۀ بینشی صحیح از پیرامون خود میتواند در این زمینه فهم مناسبی را به وجود آورد. این مقاله با رویکرد واقعگرایی و اعتقاد به تقابل فراملیگرایی و ملیگرایی به تحلیل فرایند زایش و تکثر یا تکثیر کشورها در عرصه نظام بینالملل میپردازد. این ارزیابی وجود دارد که طی سالیان آتی با هموار شدن شرایط توسط جهانیشدن و تضعیف کشورهای چندملیتی بهشمار کشورهای جهان افزوده میشود و جریان تکثیر دولتـملتها ادامه خواهد یافت. به علاوه، دولتمحوری جای خود را به چندمحوری داده و یکی از گزینههای سیاست در دنیای پیش رو ظهور دولتهای جدید با سرزمینهای کوچک است
http://fp.ipisjournals.ir/article_9412_4345a3abdff14c3c21ca86fb0acb4800.pdf
2013-10-01
883
912
سرزمین
سیاست خارجی
دولتـملت
تکثر کشورها
ملیگرایی
قومیت
ORIGINAL_ARTICLE
امواج بیداری جهان اسلام
بیداری اسلامی پدیدهای است که در تاریخ معاصر کشورهای اسلامی به شکلهای گوناگون و در زمینههای تاریخی متفاوت و با نتایج خاص پدیدار شده است. این مقاله با بررسی آرای متفکران، جنبشها و نحلههای اسلامی، چهار گفتمان بیداری جهان اسلام را مورد نقد و بررسی قرار میدهد. پژوهش حاضر تلاش مسلمانان برای غلبه بر استبداد، عقبماندگی، وابستگی و... را در چهار موج بیداری بررسی کرده و علل بهوجود آمدن امواج بیداری و نتایج آنها را مورد واکاوی قرار میدهد. این نوشتار خیزش مسلمانان در تاریخ معاصر خود را در چهار موج اصلاحطلبانه مشروطهخواه، انتقادی، رادیکال و مدنی مورد بررسی و تحلیل قرار میدهد.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9413_b34d3a461227eccf816de21d429e52ec.pdf
2013-10-01
913
934
بیداری اسلامی
اصلاحطلبی
کشورهای مسلمان
گفتمان
مکتب
دیکتاتوری
لیبرالیسم.
ORIGINAL_ARTICLE
تاریخ تحریم ایران؛ تحول در آسیبپذیریها و ماهیت تحریمها
در تبیین ناکارآمدی سیاسی تحریمها و ممنوعیتهای تجاری بعد از سال 2006 علیه ایران، غالباً استدلال میشود که سابقه ایران در تحریم و ممنوعیت تجاری بعد از انقلاب اسلامی منجر به کاهش آسیبپذیریهای اقتصاد این کشور در برابر محدودیتهای اقتصادی شده است و به همین علت تحریمها و محدودیتهای تجاری جدید ناکارآمد هستند. در این مقاله صحت این استدلال بررسی میشود. با تکیه بر آمار اقتصادی نشان داده میشود که آسیبپذیریهای اقتصاد ایران در سه حوزه وابستگی به سرمایهگذاری خارجی در بخش انرژی، وابستگی به صادرات نفت و واردات برخی مواد پتروشیمی نه تنها کاهش نیافته بلکه در سالهای اخیر تشدید شدهاند. از طرف دیگر، با مقایسه تحریمها و ممنوعیتهای تجاری قبل و بعد از سال 2006، نتیجه گرفته میشود که محدودیتهای اقتصادی این دو دوره از نظر ماهیتی با هم تفاوت دارند. محدودیتهای اقتصادی قبل از سال 2006 غالباً نمادین بودند و نمیتوانستند محرکی برای کاهش آسیبپذیریهای ایران در برابر تحریمها و ممنوعیتهای تجاری جدید که تنبیهی و بازدارنده هستند، باشند. اما تحریمهای بعد از 2006 اراده ملی در پایهگذاری اقتصاد ملی خودکفا را تقویت نموده است.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9414_e7c6b4db461d6d19e377058fc731226e.pdf
2013-10-01
935
960
تحریم
ممنوعیت تجاری
آسیپپذیریهای اقتصاد ایران
قانون تحریم ایران
تاریخ تحریم ایران.
ORIGINAL_ARTICLE
تعهدات در قبال جامعه بینالمللی و جایگاه آن در حقوق مسئولیت بینالمللی دولت
تردیدی وجود ندارد جامعه بینالمللی در راه رسیدن به قانونمندی و عدالت محتاج قواعدی است که خارج از چارچوب تعهدات دو یا چندجانبه نسبت به تمامی اعضای جامعه بینالمللی قابلیت اجرا و استناد داشته باشد. این قابلیت اجرا مستلزم این است که نسبت به نقض تعهدات این چنینی حقوق مسئولیت بینالمللی لحاظ شود. طرح کمیسیون حقوق بینالملل درخصوص مسئولیت بینالمللی دولتها برای اعمال متخلفانه بینالمللی گرچه هنوز به هیأت یک معاهده بینالمللی در نیامده است، کاملترین سندی است که تاکنون به مسئولیت بینالمللی درخصوص تعهدات در مقابل جامعه بینالمللیـ در کنار مسئولیت بینالمللی نسبت به سایرتعهداتـ پرداخته است. در این نوشتار جایگاه تعهدات در مقابل جامعه بینالمللی در حقوق مسئولیت بینالمللی دولت مورد مطالعه قرار میگیرد.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9415_1127c7c1ac5352e5cdede41be8318c2c.pdf
2013-10-01
961
984
مسئولیت بینالمللی
جامعه بینالمللی
اعمال متخلفانه بینالمللی
تعهدات عامالشمول
قواعد آمره.
ORIGINAL_ARTICLE
روابط فراآتلانتیکی در قرن 21: همگرایی یا واگرایی
اروپای جدید و ایالات متحده هر دو زاده عصر روشنگری و دارای مبانی مشترک تمدنی و ارزشی هستند. البته عمق تاریخیـتمدنی روابط فراآتلانتیکی به این معنا نیست که اروپا و آمریکا از جهانبینی کاملاً یکسانی هم برخوردارند. تحولات سیاسی و ژئوپلتیک که در قرون اخیر رخ نموده است، هریک به سهم خود تأثیراتی بر روحیات و نیز "فرهنگ استراتژیک" در دو سوی آتلانتیک نهاده است. روابط آمریکا و اروپا دارای لایههای متعددی است که چشم اندازی از اشتراکات تمدنی و ارزشی، تفاوتهای وزن استراتژیک و پیوندهای دوجانبه و چندجانبه مختلف را پیش روی ما میگذارد. این چشمانداز در کنار عدم نقشآفرینی بهعنوان یک بازیگر استراتژیک و مستقل جهانی باعث شده است تا با جابجایی قدرت در عرصه جهانی و بحرانهای مالی و هویتی فعلی اتحادیه اروپا بیش از پیش نگران سقوط، بیاعتباری و انتقال از مرکز به پیرامون باشد و به همین دلیل تا آیندهای نه چندان نزدیک به مدیریت سیاست و روابط خارجیاش در چارچوب روابط نابرابر فراآتلانتیکی ادامه دهد. در این مقاله با تحلیل ریشههای واگرایی در دو سوی آتلانتیک و بررسی سیر تحولات این منطقه مهم و استراتژیک جهانی از دوران پس از جنگ سرد تا به امروز، به ترسیم چشمانداز روابط فراآتلانتیکی در قرنی که در ابتدای آن به سر میبریم؛ خواهیم پرداخت.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9416_0f6cef962a327c16c610cb8c6cf36237.pdf
2013-10-01
985
1000
روابط فراآتلانتیکی
فرهنگ استراتژیک
استانداردهای دوگانه
قرن اقیانوسیه
ارزشهای مشترک.
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه تفکیک قوا در ساختار سازمان ملل متحد
بهطور کلی در بسیاری از نظامهای سیاسی معاصر، اصل تفکیک قوا به عنوان یکی از شیوههای کارآمد برای اداره امور جامعه سیاسی و یکی از اصول بنیادی در قوانین اساسی کشورها پذیرفته شده است و در اهمیت این اصل بیان داشتهاند که تفکیک قوا تضمینی برای امنیت و جلوگیری از استبداد میباشد. درخصوص جایگاه این اصل مهم در ساختار سازمان ملل متحد، با بررسی رابطه هر یک از سه رکن مجمع عمومی، شورای امنیت و دیوان بینالمللی دادگستری به این نتیجه میرسیم که هر چند "تقسیم صلاحیتها" در بین این سه رکن میتواند از سوءاستفاده از قدرت و اختیارات اعطا شده به هر یک از این ارکان جلوگیری نماید، لکن این مهم مورد نظر مؤسسین منشور نبوده است لذا به سختی بتوان صحبت از وجود تفکیک قوا در بین ارکان سازمان ملل نمود.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9417_dce0396c9ad4ae0180b184d5be748f93.pdf
2013-10-01
1001
1024
تفکیک قوا
منشور سازمان ملل متحد
ارکان سازمان ملل متحد
ارتباط ارکان سازمان ملل متحد با یکدیگر.
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عوامل تبدیل برزیل به یک قدرت نوظهور اقتصادی
امروزه جهانی شدن اقتصاد در بردارنده فرصتها و چالشهای عمده برای کشورها و بنگاههای اقتصادی است. در واقع جهانیشدن اقتصاد با توجه به ماهیت غالب آن در روابط بینالملل سرنوشت اقتصادی و سیاسی واحدهای سیاسی را تحت تأثیر قرار داده است. از اینرو بسیاری از کشورها با درک و شناخت دقیق روند جهانیشدن و شناسایی فرصتها و چالشهای آن بهخوبی از شرایط آن در جهت تقویت روند توسعه اقتصادی و ارتقای جایگاه خود در اقتصاد جهانی بهرهبرداری کرده و به توسعه اقتصادی دست یافتند. مقاله پیشرو، بررسی عوامل تبدیل برزیل به یک قدرت نوظهور اقتصادی را با توجه به توسعه بروننگر در عصر جهانی شدن و ظهور کشورهای نوظهور مورد مطالعه قرار میدهد. بهعلاوه، این مقاله با عنایت به موضوع مذکور درصدد پاسخگویی به این پرسش محوری است که: چگونه برزیل در طول بیست سال گذشته توانسته از یک کشور بدهکار و بحرانزده به یک کشور نوظهور و مؤثر در اقتصاد جهانی تبدیل شود؟
همچنین، باتوجه به متغیرهای پژوهش و برای پردازش مطالب مرتبط با سئوال اصلی و با توجه به رویکرد توسعه بروننگر در عصر جهانی شدن و ظهور قدرتهای نوظهور، این گزاره به عنوان فرضیهمحوری، مورد سنجش و آزمون قرار میگیرد که: برزیل در طول دو دهه گذشته با حمایتهای بینالمللی و برنامهریزی اقتصادی و همچنین گام گذاشتن در مسیر دموکراسی، از یک کشور بحرانزده به کشوری مؤثر و نوظهور در اقتصاد جهانی تبدیل شده است.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9418_210386587cee458661dc375fcdc3b05f.pdf
2013-10-01
1025
1052
توسعه بروننگر
جهانی شدن اقتصاد
توسعه اقتصادی
برزیل
قدرت نوظهور.
ORIGINAL_ARTICLE
چالشهای اجتماعی، هویتی و ساختاری خاورمیانه (مطالعه موردی عراق)
خاورمیانه محدوده جغرافیایی پیچیدهای دارد و وقایع آن در صد سال گذشته جهان را متأثر کرده است. هر چند موضوعات مختلفی در حوزههای سرزمینی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خاورمیانه را به سمت منازعات گسترده پیش میبرد، اما امروزه منازعه در مقیاس استراتژیک و مبتنی بر منافع قدرتها در این منطقه جریان دارد. از زمان وقایع یازده سپتامبر، عوامل جدید مانند تروریسم القاعدهای، بحرانهای منطقهای در افغانستان، عراق، سوریه و لبنان، همراه با افزایش نقش شیعیان در ساختار قدرت منطقه و البته ایران هستهای، سیاست و امنیت خاورمیانه را به امنیت بینالمللی پیوند داده و مسائل خاورمیانه را بینالمللی و عمومی کرده است. این پژوهش به تجزیه و تحلیل مناقشات و چالشهای موجود در منطقه خاورمیانه با مطالعه موردی عراق و نقش جمهوری اسلامی ایران پرداخته و به موضوعات امنیتی مرتبط میان کشورهای منطقه میپردازد. همچنین، این که ایران چگونه میتواند با بهرهگیری از فرصتها و مواجهه مدّبرانه با تهدیدها، موقعیت و جایگاه منطقهای و بینالمللی خود را ارتقا بخشد بررسی میگردد.
http://fp.ipisjournals.ir/article_9419_07f69b4f68f0a95251639ed1303abf04.pdf
2013-10-01
1053
1074
خاورمیانه
چالشهای اجتماعی
هویتی و ساختاری
عراق
دولتسازی و ملتسازی
جمهوری اسلامی ایران.