@article { author = {رحمانی, منصور and رسولی‌فر, مهسا}, title = {شخصیت‌شناسی رهبران و جایگاه آن در تصمیم‌گیری‌های سیاست خارجی}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {7-39}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {یکی از کلیدی‌ترین مباحث در سیاست خارجی، مقوله تصمیم‌گیری و تصمیم‌های اتخاذشده رهبران در این عرصه است. در تبیین این مهم با شرح مدل روانشناسی شناختی (به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مدل‌های تصمیم‌گیری) اهمیت محیط روانشناختی در ذهن فرد (که شخصیت نیز در این مقوله قابل‌طرح است) و محیط عملیاتی (که تصمیم در آن اجرا می‌شود) در تصمیم‌گیری‌های سیاست خارجی آشکار می‌شود. نظریه‌های بسیاری در حوزه شخصیت‌شناسی مطرح شده است که در این بین «نظریه روانشناسی شناختی» بیشتر بر مؤلفه‌های ذهنی و محیطی تأکید داشته است، اما یکی از ضعف‌های اساسی آن، غفلت از مؤلفه‌های وراثتی است که می‌توان با کمک مکتب اناگرام و تیپ‌های شخصیتی نه‌گانه‌ مطرح در آن، این کاستی را رفع کرد. گرچه هریک از ابناء بشر دارای شخصیتی منحصربه‌فرد و خاص است، اما الگوهای شخصیتی ثابتی بین آنها وجود دارد که با شناخت این الگوها می‌توان تا حد زیادی تصمیم‌های آنها را پیش‌بینی کرد و یک پژوهشگر سیاسی با کشف کلیدهای روان‌‌کاویِ رفتارهای سیاسی، قادر به شناخت و پیش‌بینی و حتی تغییر این رفتار خواهد بود. به‌منظور شناخت شخصیت رهبران، روش سایکوبیوگرافی بر مبنای تحلیل محتوا مناسب است. درنهایت تمامی افراد ازجمله رهبران سیاسی در یکی از تیپ‌های شخصیتی گنجانده می‌شوند که با شناخت آن تیپ شخصیتی می‌توان تصمیم‌ها، رفتارها و اقدامات سیاسی آنها را تحلیل و سپس پیش‌بینی کرد.}, keywords = {روانشناسی شناختی,شخصیت‌شناسی رهبران,اناگرام,تصمیم‌گیری,سیاست خارجی}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23860.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23860_788b55daab8efe27b15838bb5d9f3ef4.pdf} } @article { author = {سعیدی نیاسر, سید محمدرضا}, title = {بررسی اثربخشی راهبردهای سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در واکنش به انقلاب شیل}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {41-64}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {انقلاب شیل کهدر طول یک دهه گذشته به‌سبب استفاده از فناوری‌های نوین، امکان بهره‌برداری از حجم عظیمی از ذخایر نفت و گاز طبیعی غیرمتعارف که در گذشته به‌دلیل هزینه بالای تولید و نبود فناوری مناسب قابل‌استحصال نبودند، را فراهم کرد و برای همیشه نقشه انرژی و ترانزیت انرژی در جهان را تغییر داد؛ به‌گونه‌ای که کارشناسان حوزه انرژی از امریکای شمالی به‌عنوان خاورمیانه جدید یاد می‌کنند. سیاست‌گذاران اوپک در ابتدا این تحول فناورانه را جدی تلقی نمی‌کردند و با اشاره به هزینة تولید بالای منابع غیرمتعارف، آن را با منابع متعارف، قابل‌رقابت نمی‌دانستند و لذا در برابر آن غافلگیر شدند. از نیمه سال 2014 به بعد، اوپک که به‌طور سنتی با تغییر سطح تولید، سعی در نگهداشتن بازار در حالت تعادل موردنظر خود و دامنه قیمت تعیین‌شده داشت، با چرخشی تاریخی، راهبرد حفظ سهم بازار و پایین نگهداشتن قیمت ‌را به امید ورشکستگی و خروج تولیدکنندگان شیل، جایگزین راهبرد حفظ قیمت کرد که تاکنون اثربخش نبوده است. البته اتخاذ چنین راهبردی موردحمایت همه اعضا نبوده و مخالفت‌هایی جدی در برابر آن وجود دارد. کارشناسان حوزه انرژی پیش‌بینی می‌کنند با ورود فناوری‌های مدرن به صنعت شیل، هزینه تولید در برخی از حوزه‏ها می‌تواند تا حدود 20 دلار در هر بشکه کاهش یابد. این به آن معنا است که تولیدکنندگان سنتی به‌ویژه کشورهای عضو اوپک می‌بایست نفت شیل را به‌عنوان رقیبی دائمی در بازار نفت بپذیرند و سیاست‌ها و برنامه‌های خود را با توجه به این واقعیت تنظیم کنند}, keywords = {انقلاب شیل,اوپک,راهبرد حفظ سهم بازار,راهبرد حفظ قیمت}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23861.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23861_27ee5fad1b0e5478c5b02a2b5a778f0d.pdf} } @article { author = {دهقانی, رضا}, title = {بررسی ابعاد مختلف رژیم حقوقی حاکم بر منابع مشترک نفت و گاز}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {65-91}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {منابع مشترک نفت و گاز، به‌ویژه منابع موجود در بستر و زیر بستر دریاها به‌دلیل عبور از مرزهای ملی و قرار گرفتن تحت صلاحیت و حاکمیت دو یا چند کشور، تبدیل به یکی از پیچیده‌ترین مسائل حقوق بین‌الملل به‌ویژه در حوزه حقوق بین‌الملل دریاها شده‌اند. جایگاه این منابع در اقتصاد جهانی و نقش آنها در کسب درآمدهای هنگفت برای کشورهای اطراف آن باعث شده است که رژیم حقوقی حاکم بر بهره‌برداری از آنها دارای اهمیت بسزایی در حقوق بین‌الملل باشد. ارتباط تنگاتنگ منابع مشترک نفت و گاز با پدیده حقوقی مرز، صلاحیت و حاکمیت که از پیچیده‌ترین مفاهیم حقوق بین‌الملل هستند، سبب اهمیت یافتن بیش از پیش این منابع در روابط بین‌الملل شده است. برای رسیدن به درک مناسبی از مفهوم منابع مشترک نفت و گاز و رژیم حقوقی حاکم بر آنها، باید ابعاد مختلف حاکم بر این پدیده مورد کنکاش قرار گیرد. بنابراین در این پژوهش برآنیم تا ابعاد مختلف رژیم حقوقی حاکم بر منابع مشترک نفت و گاز و  پیامدهای حقوقی هر کدام را به بحث گذاریم. بررسی موضوع از منظر کنوانسیون حقوق دریاها، جایگاه منابع مشترک نفت و گاز در رابطه با تحدید حدود مرزهای دریایی بر اساس آرای محاکم بین‌المللی، مرور فعالیت‌های کمیسیون حقوق بین‌الملل سازمان ملل به‌عنوان نهاد مسئول توسعه تدریجی و تدوین حقوق بین‌الملل درباره منابع مشترک نفت و گاز و تجزیه‌ و ‌تحلیل حقوقی تعهد کشورهای اطراف منابع مشترک در مورد این منابع، از مهم‌ترین ابعادی است که در این  نوشتار به آنها پرداخته خواهد شد.}, keywords = {منابع مشترک نفت و گاز,تحدید حدود,محاکم بین‌المللی,مرزهای دریایی,کمیسیون حقوق بین‌الملل,رژیم حقوقی,کنوانسیون حقوق دریاها,تعهد به همکاری,حاکمیت,توسعه مشترک,یکسان‌سازی}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23862.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23862_c0c6a94979a86a21d87cff747b961e37.pdf} } @article { author = {شیراوند, صارم and حیدری, محدثه}, title = {بررسی رابطه میان ژنگان و کد ژئوپلیتیک در سیاست خارجی عربستان سعودی}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {93-116}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {گاهی بهره‌گیری از مفاهیم سایر علوم می‌تواند در فهم مناسبات سیاسی و بین‌المللی راهگشای پژوهشگران باشد. یکی از بهره‌های مفهومی که در منظومه ژئوپلیتیک، کاربرد یافته است، مفهوم «کد» و «ژنوم» ژئوپلیتیکی است. ژنوم ژئوپلیتیک، نقشه ژنتیک سیاست هر کشور است که رفتار کشورها را در عرصه داخلی و خارجی تحت تأثیر قرار می‌دهد. کشورها ژنوم‌های سایر بازیگران را به‌عنوان کدهای ژئوپلیتیک درنظر می‌گیرند. تعامل یا تقابل کد/ ژنوم کشورها فضایی را ایجاد می‌کند که می‌تواند همسو یا مغایر با منافع ملی و منطقه‌ای باشد. نگارندگان در این پژوهش تلاش می‌کنند که ضمن شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار ژئوپلیتیکی عربستان سعودی، به این پرسش پاسخ دهند که «ابزارهای ژئوپلیتیکی چه تأثیری بر سیاست خارجی عربستان سعودی دارند»؟ بر این اساس، نویسندگان با تحلیل درون‌مایه‌های ژئوپلیتیک عربستان سعودی، کوشش کرده‌اند، در قالب تقابل کد/ ژنوم‌های این کشور با همسایگان در منطقه، به‌ویژه با ایران، پیامدهای این تقابل و تأثیر آن بر سیاست ‌خارجی این کشور را تحلیل کنند.}, keywords = {کد ژئوپلیتیک,ژنوم ژئوپلیتیک,سیاست خارجی,عربستان سعودی,منافع ملی}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23863.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23863_bc930d2180ab2ead6c9d0c5e54dc4b67.pdf} } @article { author = {طباطبایی, سیدمحمد and آسمانی, حدیث}, title = {«استارت 2»؛ از معامله تا مقابله قدرت‌ها: تعاملات نوین استراتژیک ایالات متحده و روسیه}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {117-145}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {از جنگ جهانی دوم به بعد، روابط روسیه و امریکا به‌عنوان دو دولت اصلی سیستم‌ساز، همواره از مهم‌ترین موضوعات بین‌المللی بوده و بیش از هر رابطه دیگری بر نظام بین‌الملل و روابط سایر دولت‌ها تأثیر گذاشته است. آثار روابط این دو کشور و مسائل مختلف مربوط به آن در حوزه‌های گوناگون، می‌تواند علاوه‌بر نظام بین‌الملل به شکل‌گیری و پایان بحران‌ها کمک کند؛ ازاین‌رو می‌توان گفت بسیاری از مسائلی که در دستورکار نظام بین‌الملل قرار دارد، به‌گونه‌ای به اراده این دو قدرت بزرگ مربوط می‌شود. اینها ویژگی‌های ساختاری نظام بین‌المللی، از زمان جنگ جهانی دوم تا پایان جنگ سرد و حتی تا کنون بوده‌اند. انعقاد قراردادهای استارت، یکی از نقاط عطف تعاملات دو کشور در یک دهه اخیر است که تلاش این مقاله پرداختن به ابعاد تأثیر آن بر روابط دو قدرت و نظام بین‌الملل از زاویه‌ای متفاوت است. بخشی از مطالعه ابعاد یادشده نیز در گرو بررسی واقعیت‌‌های مربوط به توان بازدارندگی ناشی از تسلیحات هسته‌ای ایالات متحده و روسیه است که به‌وضوح و به شیوه‌های گوناگونی مورد استفاده ابزاری و یا اهرم فشار در راستای تعاملات سازنده یا تنش‌آفرین قرار می‌گیرد. معاهدات استارت، به‌ویژه استارت 2 که از سری قراردادهای کاهش تسلیحات اتمی میان روسیه و امریکا است، نقش بسزایی در برقراری دوباره موازنه قدرت و به‌طور مشخص در تثبیت توان بازدارندگی دو کشور ایفا کرد؛ بنابراین، رویکرد مطالعه در چارچوب واقع‌گرایانه والتزی که از بعدی ساختاری و کلان به مسئله موازنه میان قدرت‌های بزرگ می‌پردازد و نظریه‌های متعددی را درباره آثار تسلیحات هسته‌ای در روابط قدرت‌ها و ساختار بین‌الملل ارائه کرده است، راهگشا خواهد بود.}, keywords = {موازنه قدرت,ایالات متحده,استارت 2,روسیه,تثبیت بازدارندگی}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23864.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23864_954b0b250c070249af0cc6d724e5dd17.pdf} } @article { author = {امین‌منصور, جواد}, title = {منشور بین‌المللی انرژی: فرصتی برای دیپلماسی انرژی ایران}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {147-172}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {منشور انرژی به‌عنوان یک فرایند بیست‌وپنج‌ساله، تاکنون سه مرحله را پشت سر گذاشته است. تصویب «منشور اروپایی انرژی 1991» را می‌توان نخستین مرحله از این فرایند دانست که طی آن، اصول همکاری در زمینه انرژی پس از پایان جنگ سرد بین دولت‌های اروپایی مشخص شد. بر این اساس، گفتگوها بین دولت‌های علاقمند منطقه برای عملی کردن اصول یادشده ادامه یافت و درنهایت منجر به تصویب «پیمان‌نامه منشور انرژی 1994» به‌عنوان یک سند حقوقی الزام‌آور شد. با بروز تحولات جدید در عرصه جهانی، ضرورت به‌کارگیری انرژی تجدیدپذیر، ظهور واژه توسعه پایدار، و نیاز به سندی فراگیر، طی مذاکراتی، «منشور بین‌المللی انرژی» در سال 2015 به‌عنوان یک بیانیه سیاسی به‌تصویب رسید. در این مقاله تلاش شده است به این پرسش‌ها که «مفاد و تفاوت‌های سه سند فرایند منشور کدامند و کدام‌یک می‌توانند، در صورت پذیرش، تأمین‌کننده منافع ملی جمهوری اسلامی ایران باشند»، پاسخ داده شود. به‌نظر می‌رسد برای جمهوری اسلامی ایران، امضای سند نخست و پیوستن به پیمان‌نامه، به‌صلاح نباشد، ولی پذیرش و امضای سند سوم در راستای منافع ملی قرار دارد.}, keywords = {روابط بین‌الملل,اقتصاد سیاسی,منشور انرژی,دیپلماسی انرژی,انرژی,منشور اروپایی انرژی,پیمان‌نامه منشور انرژی,منشور بین‌المللی انرژی}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23865.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23865_7ef57b00b1ff86b3acb47a0155267d8a.pdf} } @article { author = {پورابراهیم, ناصر}, title = {نقد و معرفی کتاب ١- روابط بین‌المللی خاورمیانه}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {173-181}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {یکی از نوشته‌های در خور توجه و مقبول در حوزه مطالعات خاورمیانه، کتاب «روابط بین‌المللی خاورمیانه» به ویراستاری لوئیس فاوست، استاد دانشکده سنت کاترین آکسفورد است. تاکنون چهار ویرایش از این کتاب در برهه‌های مختلف منتشر شده که آخرین ویرایش آن مربوط به مه ‌2006 است. نوشتار حاضر به معرفی و ارزیابی این اثر خواهد پرداخت.}, keywords = {}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23867.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23867_068b5ebf29fb5937f11c07df6520d87c.pdf} } @article { author = {حیدری‌فرد, سجاد}, title = {نقد و معرفی کتاب ٢- نظریه فرهنگی روابط بین‌الملل}, journal = {فصلنامه سیاست خارجی}, volume = {30}, number = {1}, pages = {182-186}, year = {2016}, publisher = {دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه}, issn = {23829680}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {نظریه‌های کلان روابط بین‌الملل در طول نیم قرن گذشته معدود بوده‌اند. «نظریه سیاست بین‌الملل» کنت والتز در سال 1979، و بیست سال پس از آن، «نظریه اجتماعی سیاست بین‌الملل» الکساندر ونت منتشر شد و اکنون، ریچارد ند لیبو «نظریه فرهنگی روابط بین‌الملل» را ارائه کرده است. بررسی لیبو با این مقدمه آغاز می‌شود که برانگیزانندة سیاست بین‌الملل، سه محرک کنش انسانی هستند که در دوران باستان توسط توسیدید، ارسطو، افلاطون و دیگران تشخیص داده شدند و عبارتند از: اشتها، خِرَد، و «روحیه». لیبو استدلال می‌کند که روحیه و مفاهیم مرتبط با آن (افتخار، منزلت، هویت، و پرستیژ)، در نظریه‌های کلان صرفه‌جویانة پیشین سیاست بین‌الملل، ازجمله نظریه‌هایی که خود را رئالیست و سازه‌انگار معرفی می‌کنند، به‌اندازه کافی مورد توجه و نظریه‌پردازی قرار نگرفته است.}, keywords = {}, url = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23868.html}, eprint = {http://fp.ipisjournals.ir/article_23868_147b239abfa87a86805c811b0d6682a7.pdf} }