ایران و تهدید امنیتی دزدی دریایی
سیدمحمدکاظم
سجادپور
استاد دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه
author
ارغوان
عبدالحسینی
دانش آموخته کارشناسی ارشد دیپلماسی و سازمان های بین المللی
author
text
article
2017
per
جمهوری اسلامی ایران در دهه اخیر همواره با تهدید امنیتی دزدی دریایی دست به گریبان بوده و متحمل خسارتهای فراوانی شده است. بحران دزدی دریایی و حضور دزدان دریایی در آبهای بینالمللی به یکی از اصلیترین بحرانهای پیش روی اقتصاد ایران تبدیل شده است. با توجه به عزم ایران در توسعه ترانزیت دریایی خود و بدست آوردن سهم بیشتری از ترانزیت آبهای آزاد توجه به موضوع امنیت دریانوردی و بررسی پدیده دزدی دریایی و راههای مقابله با آن مورد توجه ایران قرار گرفته است. ایران به مانند دیگر اعضای جامعه بینالمللی و به پیروی از قطعنامههای شورای امنیت تهدید دزدی دریایی به ویژه دزدان دریایی سومالی را تهدید امنیتی علیه خود دانسته و از طریق دو ارگان خود یعنی نیروی دریایی ارتش و سازمان بنادر و دریانوردی به ترکیبی از اقدامات حقوقی، سیاسی- نظامی برای مقابله با آن دست زده است. این مقاله در جستجوی پاسخ این سوال است که جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تهدید امنیتی دزدی دریایی چه راهکارهایی را اتخاذ نموده است؟ یافتههای این مقاله نشان میدهد که جمهوری اسلامی ایران از طریق دو ارگان خود یعنی نیروی دریایی ارتش و سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان متولی امر دریانوردی در دهه اخیر به مقابله با این تهدید امنیتی پرداخته و توانسته است با سازوکارهای حقوقی، سیاسی- نظامی این تهدیدات را به طور نسبی مهار کند و عملکرد نسبتاً موفقی در این زمینه داشته باشد.
فصلنامه سیاست خارجی
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
23829680
31
v.
3
no.
2017
7
36
http://fp.ipisjournals.ir/article_29362_39cad4a4cccda2718542e54f92cb6b2f.pdf
توافقنامه پاریس: محور جدید همکاری در منطقه خلیج فارس
هادی
سلیمان پور
دانشیار دانشکده روابط بین الملل
author
فرزانه
بنی اسد آزاد
دانشآموخته کارشناسی ارشد دیپلماسی و سازمانهای بینالمللی دانشکده روابط بینالملل وزارت امور خارجه
author
text
article
2017
per
مهمترین توافقات جهانی تغییرات اقلیمی شامل کنوانسیون تغییرات آب و هوایی، پروتکل کیوتو و توافقنامه پاریس هر یک به نحوی کشورهای صادر کننده انرژی را تحت تأثیر تعهدات کاهش انتشار گازهای گلخانهای قرار داده است. در این میان کنوانسیون تغییرات آب و هوایی و پروتکل کیوتو که بر مبنای رژیم تمایزگرا شکل گرفته، با مسئول شناختن کشورهای توسعهیافته در انتشار بیش از حد گازهای گلخانهای تعهدات عمده کاهش انتشار را متوجه این گروه از کشورها نموده است. هم اکنون توافقنامه پاریس در محیط متمایز حقوقی، مذاکراتی، سیاسی و اقتصاد انرژی شکل گرفته و تمامی اعضاء را در قالب رژیم پایبندی متعهد به کاهش انتشار گازهای گلخانهای خود از طریق ارائه NDC اقدامات معین ملیمینماید. فرضیه مقاله پیشرو این است کهفرآیندهای جدید بینالمللی مرتبط با تغییرات آب و هوا به لحاظ الزامات فزاینده در زمینه کاهش انتشار گازهای گلخانهای بهویژه با منشأ سوختهای فسیلی بر منافع کشورهای صادر کننده انرژی در جهان تأثیرگذارمیباشد. سؤال اصلی این پژوهش امکان یا امتناع تشکیل یک بلوک مذاکراتی جدید ذیل توافقنامه پاریس در بین کشورهای صادر کننده انرژی در خلیج فارس با لحاظ فرضیه مذکور است. نتیجه تحقیق، با بکارگیری روش مطالعات تطبیقی و کتابخانهای، نشان میدهد که سازوکارهای مندرج در توافقنامه از جمله اقدامات ملی معین، حفظ پوشش گیاهی، سازگاری، مدیریت ضرر و زیان، فنآوری جذب و ذخیره کربنو کاهش انتشار گازهای گلخانهای از منابع مشخص از جمله چاههای نفت، زمینه را برای ارتقای همکاری بین این گروه از کشورها فراهم و ایجاد بلوک مذاکراتی بر اساس منافع مشترک در صورت تفوق بر موانع سیاسی و رقابتهای ژئوپلتیک راامکانپذیر میسازد.
فصلنامه سیاست خارجی
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
23829680
31
v.
3
no.
2017
37
60
http://fp.ipisjournals.ir/article_29363_dba56d47b02dddaf14d70e37e690f2f5.pdf
بحران جهانی 2008 و رویکردهای جمهوری اسلامی ایران در قبال مدیریت بینالمللی پول
سهراب
شهابی
استاد دانشکده روابط بین الملل، وزارت امور خارجه
author
حسن
شاه بیگ
دانش آموخته کارشناسی ارشد، دیپلماسی و سازمان های بین المللی
author
text
article
2017
per
یکی از عناصر اصلی در شکلگیری رویکردها و سیاست خارجی کشورها به تحولات و رویدادهای بینالمللی مربوط میشود. بحران مالی جهانی 2008 بهعنوان یکی از مهمترین این رویدادها که ریشه در شرایط اقتصادی داخلی قدرتمندترین بازیگر نظام بینالملل یعنی آمریکا داشت، موجب ایجاد تغییرات چشمگیری در رویکردهای جهانی نسبت به نظام مدیریت بینالمللی پول و زیر مجموعه آن یعنی صندوق بینالمللی پول گردید. بر این اساس، بازیگران رسمی نظام بینالملل (دولتها)، بهویژه بازیگرانی که دارای نقش حداقلی در این نظام میباشند، تلاش نمودند تا از فرصت بهوجود آمده، بیشترین بهرهبرداری را بهعمل آورند و اصلاحات مورد نظر خود را در صندوق اعمال نمایند. دغدغه ایجاد شناخت از رویکردهای اتخاذ شده توسط کشوری همانند جمهوری اسلامی ایران، بهعنوان یکی از بازیگران رسمی نظام بینالملل و دارای رویکرد کلی انقلابی و غیر همسو با منافع غرب، پژوهشگران نوشتار حاضر را بر آن داشت تا ضمن ارائه نگاهی توصیفی - تحلیلی به جایگاه این کشور در اقتصاد جهانی و نیز رویکردهای آن نسبت به مسائل مهم بینالمللی اقتصاد، به تحلیل درخصوص رویکردهای این کشور در قبال موضوع مدیریت بینالمللی پول و صندوق بینالمللی پول بویژه پس از تحولات صورت گرفته در صندوق پس از بحران 2008 بپردازند. تجزیه و تحلیل عملکرد، سخنرانیها، مواضع اعلامی، مکاتبات رسمی و مصاحبههای مقامات اقتصادی و پولی جمهوری اسلامی ایران بهویژه در جریان برگزاری اجلاسهای مشترک بهاره و پاییزه بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول در دورههای قبل و پس از بحران 2008 بیانگر آن است که سیاست خارجی این کشور، پس از بحران جهانی 2008، از رویکرد معطوف به بازی در محیط حاشیهای نظام مدیریت بینالمللی پول (سازوکارهای منطقهای، دوجانبه، بانکها و مؤسسات مالی بزرگ جهان) بهسمت رویکرد اصلاح بازیگر مرکزی آن، یعنی صندوق بینالمللی پول، تغییر یافت.
فصلنامه سیاست خارجی
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
23829680
31
v.
3
no.
2017
61
120
http://fp.ipisjournals.ir/article_29364_937b792c8295581a42befff3fdf6fe75.pdf
تأثیرات متقابل جهانی شدن و افراطیگری بر یکدیگر
سیدمحمد
ساداتی نژاد
رئیس گروه اسلام و روابط بینالملل دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی
author
وحید
مصاحبی محمدی
دانش آموخته کارشناسی ارشد، علوم سیاسی
author
text
article
2017
per
در این مقاله، به بررسی تاثیرات متقابل جهانی شدن و افراطی گری بر یکدیگر با تکیه بر مورد جریان سلفی تکفیری پرداخته شده است. در ابتدا، سابقه جریان سلفی بررسی و چهار نوع جریان سلفی شامل: سلفی تبلیغی، سلفی اخوانی، سلفی جهادی و سلفی تکفیری شناسایی و به طور مختصر هر یک از این انواع سلفی گری توضیح داده شد. در بررسی سلفی تکفیری به سابقه جریان تکفیر در اسلام اشاره و چهار جریان تکفیری شامل: خوارج، وهابیت، طالبان - القاعده، داعش و جریان تکفیری اخیر شناسایی میگردد. در بخش بعدی مقاله، ابتدا مفهوم جهانی شدن و تعریف و ابعاد مختلف آن مطالعه و سپس آثار متقابل جهانی شدن و جریانهای تکفیری بر یکدیگر بررسی میشود. سرعت تغییرات، ایجاد اضطراب، احساس تهاجم فرهنگی، ایجاد نزاع هویتی، اسلام ستیزی از جمله آثار منفی جهانی شدن در راستای توسعه افراطی گری بوده که موجب رشد جریانهای افراطی و تکفیری شده و از سوی دیگر رشد جریان تکفیری نیز دارای آثاری مانند افزایش اسلام هراسی و اسلام ستیزی؛ تقویت نرمهای جهانی شدن، تقویت ملی گرایی و بومیگرایی و تضعیف مرزهای سیاسی و ... بوده است. در پایان، برخی راه حلها برای مقابله با افراطی گری و تکفیرگرایی مورد اشاره قرار میگیرد.
فصلنامه سیاست خارجی
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
23829680
31
v.
3
no.
2017
121
162
http://fp.ipisjournals.ir/article_29365_f710725b92ec268434a8257177039cdb.pdf
تحرک و پویایی بینالمللی در دوره ریاست جمهوری روحانی
رئوف
رحیمی
استادیار علوم سیاسی دانشگاه بجنورد
author
احمد
محقر
استادیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
author
text
article
2017
per
هدف مقاله حاضر ارزیابی گامهایی است که دولت حسن روحانی برداشته است تا وضعیت بینالمللی و منطقهای ایران را تغییر و بهبود بخشد. از این رو، رئیس جمهور منتخب حسن روحانی و کابینهاش تأکید کردهاند که سیاست خارجی میانهرو و سازنده در سراسر دوره مسئولیت دنبال خواهند کرد. سؤال اصلی مقاله این است که عوامل مؤثر بر خروج ایران از انزوای بینالمللی در دوره روحانی چیست؟ نتایج تحقیق حاکی از آن است که چرخه نخبگان با سرکارآمدن روحانی، رفع تحریمها با حل مسئله هستهای و بهبود نسبی وضعیت اقتصادی از جمله عوامل مؤثر بر خروج ایران از انزوای بینالمللی محسوب میشوند. در واقع، دولت یازدهم موجب شد تصویر عدم همکاری و دشمنی ایران در نزد غرب و جهان عرب تا حدود زیادی کاهش یابد و با فاصله گرفتن از سبک گزافهگویی دیپلماسی، کاهش تنش، کاهش فشار بر برنامه هستهای و کاهش فشار بر اقتصاد ایران از طریق لغو تحریمهای هستهای، در نهایت خروج ایران از انزوای بینالمللی تحقق یابد.
فصلنامه سیاست خارجی
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
23829680
31
v.
3
no.
2017
163
184
http://fp.ipisjournals.ir/article_29366_da3a9e4fe240a47e793b440e23997602.pdf
تأثیر انقلاب منابع غیرمتعارف گاز بر بازار جهانی گاز، محیط زیست و امنیت انرژی
سیدمحمدرضا
سعیدی نیاسر
author
text
article
2017
per
گاز طبیعی به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد خود از جمله آلایندگی کمتر نسبت به سایر سوختهای فسیلی توسط کارشناسان حوزه انرژی بهعنوان امیدبخشترین سوخت فسیلی در قرن بیست و یکم در نظر گرفته شده است؛ بطوری که آژانس بینالمللی انرژی در گزارش چشمانداز انرژی سال 2011 از دوره کنونی به عنوان «عصر طلایی گاز» یاد میکند. از طرف دیگر، پیشرفتهای فناورانه در یک دهه گذشته امکان بهرهبرداری از حجم عظیمی از منابع گاز طبیعی که در گذشته به دلیل هزینه بالای تولید و فقدان فناوری مناسب قابل برداشت نبودند را فراهم نمود و موجب گردید تولید گاز طبیعی بویژه در منطقه آمریکای شمالی افزایش چشمگیری یابد. این تحول فناورانه که از آن بهعنوان «انقلاب منابع نامتعارف گاز» یاد میشود باعث شد ایالات متحده آمریکا در سال 2010 با پشت سر گذاشتن روسیه بزرگترین تولیدکننده گاز طبیعی در جهان شود و این کشور از واردکننده عمده گاز به صادرکننده بالقوه آن تبدیل شود. انقلاب منابع نامتعارف گاز تغییرات عمدهای در مؤلفههای بازار جهانی گاز طبیعی از قبیل ذخایر، عرضه، تقاضا، قیمت، نظام قیمتگذاری، قراردادها و تجارت گاز طبیعی ایجاد کرد. مصرفکنندگان عمده انرژی و گاز طبیعی با وقوع انقلاب گاز شیل به دلیل افزایش میزان عرضه انرژی به بازارهای جهانی، متنوعسازی منابع عرضه، کاهش وابستگی به تولیدکنندگان سنتی و ثبات قیمتهای انرژی در بازار با بهبود وضعیت امنیت عرضه انرژی مواجه هستند؛ تولیدکنندگان سنتی نیز در زمینه امنیت تقاضا با چالشهایی در آینده روبرو خواهند شد.
فصلنامه سیاست خارجی
دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه
23829680
31
v.
3
no.
2017
185
210
http://fp.ipisjournals.ir/article_29367_3a4f04f4ef455f3b62ff2f21171979e9.pdf